История деревни Давыдовка

СЛАБАДА ДАВЫДАЎКА
         Першае згадванне аб слабадзе Давыдаўка мы знаходзім у «Зборніку матэрыялаў аб эканамічным становішчы яўрэяў Расіі». Паводле гэтых дадзеных, слабада Давыдаўка заснавана ў 1847 годзе 12 габрэйскімі сямействамі з Быхава і Барысава на арандаванай зямлі. Падчас валадарання Мікалая II габрэяў бралі ў салдаты, але былі і тыя, якія не хацелі ісці на ваенную службу, а згаджаліся замест гэтага займацца земляробствам. Слабада ўваходзіла ў Горкаўскую воласць Рэчыцкага павета Мінскай губерні. У 1850г. мела 47 двароў. Паводле перапісу 1897 г..-467 жыхароў,68 двароў, дзейнічалі 2 малітоўныя школы, магазін, карчма.
         Уласнікам гэтай зямлі быў нехта Корсак, які вельмі любіў гуляць у карты.Пасля яго смерці слабада Давыдаўка перайшла ў спадчыну палкоўніку Феськіну. Паводле іншай версіі,Феськін быццам выйграў у карты гэтую зямлю ў Корсака. Затым Феськін свае зямлі са слабадою Давыдаўка прадаў станаваму прыставу Баліцкаму (1400дзесяцін зямлі і лесу) за 4000 рублёў.
         Спачатку жыхары слабады плацілі падатак па 2 рублі з кожнага дома, а Баліцкому за падлогу дзесяціны зямлі 5 рублёў з дома, за гэтую плату жыхары карысталіся сенакосом, маглі нарыхтаваць дровы на зіму, а таксама матэрыялы для рамонту будынкаў. Апошні ўласнік Баліцкі у гады польскай акупацыі быў войтам у Крукавіцкай вобласці і з адступленнем палякаў збег у Польшчу.
         Рэвалюцыйныя падзеі 1905 года не закранулі жыхароў слабады Давыдаўка. Часамі наязджалі туды прадстаўнікі партыі БУНД. Але разварушыць яе было вельмі цяжка.
         Слабада перажыла нямецкую і польскую акупацыю. Белапалякі здзекаваліся над габрэйскім насельніцтвам. Слабада Давыдаўка была акружаная шляхецкімі пасёлкамі, адкуль часта з'яўляліся банды, пад кіраўніцтвам Кіселька і іншых і не давалі спакою слабадзе. Імі было забіта 5 чалавек. Ахвяры пахаваны на Азарычскіх габрэйскіх могілках. У слабадзе тады была арганізаваная самаабарона, якая шмат дапамагала чырвоным атрадам у знішчэнні бандытызму.
         Мірнае жыццё ў Слабадзе пачалася ў 1922 годзе. Да 1924 года Давыдаўка ўваходзіла ў склад Карпавічскай воласці Рэчыцкага павета. У 1928 годзе ў Давыдаўцы пражывалі 100 сем'яў яўрэяў і 8 сем'яў беларусаў. Агульная колькасць насельніцтва-600 чалавек, з іх мужчын-250 чалавек і жанчын-350 чалавек. У канцы 1920-х гадоў назіраўся масавы выезд габрэйскага насельніцтва(49 сем'яў) з слабады. Выезды з слабады тлумачацца ў большасці выпадкаў эканамічнымі прычынамі: недахоп працы для рамеснікаў, ліквідацыя прыватнага гандлю. Частка з тых, хто выехаў накіравалася да сваіх суродзічаў у Амерыку. Якія выехалі ў Крым заняліся земляробствам.
         Па родзе дзейнасці насельніцтва размяркоўвалася наступным чынам: земляробаў-27, краўцоў-20, шаўцоў-19, сталяроў-10, кузняцоў-5, страхароў-5,гандляроў-4. Большасць насельніцтва было занята саматужнымі промысламі. Працы для ўсіх саматужнікаў у слабадзе не хапала. Многія сыходзілі на заробкі ў вёскі Азарычскага раёна.
         Паводле падліку сельсавета, валавы даход саматужнікаў у год дасягаў 20 тысяч рублёў. Заможную частку насельніцтва складалі гандляры. Тыя, якія не мелі пастаяннай занятасці, жылі на ўтрыманні сваякоў. Некаторыя з іх атрымлівалі дапамогу з Амерыкі. Толькі нязначная частка насельніцтва займалася выключна земляробствам. Самі апрацоўвалі зямлю і толькі падчас жніва карысталіся наёмнай працай. Слабада Давыдаўка мела ў сваім карыстанні 234 га ворнай зямлі і 184,3 га сенакосу. У сярэднім на душу насельніцтва прыходзілася ворнай зямлі 0,39 гектара і па 0,37 га сенакосу. У жыхароў налічвалася 33 коні, 143 дойныя каровы, 3 цяля,3 авечкі і 10 свіней. Гаспадары імкнуліся павялічыць пасевы бульбы, які саматужным чынам перапрацоўвалі ў крухмал. Куплялі пародзістых кароў, а малако здавалі у малочную арцель, якая была арганізавана ў 1928году. Побач са слабадою працавала сельскагаспадарчая арцель з 6 гаспадарак, арганізаваная ў 1922 годзе. На смолокурнях, якія працавалі ў навакольных лясах, выраблялі смалу, шкіпінар, дзёгаць, вугаль. У Давыдаўцы рабілі сланечнікавы алей, працавалі портняжно-швейная майстэрня, млын і 4 прыватныя крамы.
         У 1925 годзе, дзякуючы настойлівасці жыхара Давыдаўкі Альшанскага шляхам збору пайшчыкаў было арганізавана сельскагаспадарчае крэдытнае таварыства пад назвай «Беларускі селянін». Таварыства пачало працаваць у 1926 годзе з 49 пайшчыкам c паявых узносаў 89 рублёў. А ў 1928 годзе крэдытнае таварыства аб'ядноўвала 426 членаў з паявым капіталам 3370 рублёў, абаротным-27,636 рублёў, капіталам збыту-64,045 рублёў. Таварыства мела 1287 рублёў прыбытку. Крэдытным таварыствам арганізаваны чарапічны майстэрня, мясная лаўка, засолочный пункт, пабудаваны памяшканні для гандлю, склад. Таварыства адкрыла сваё аддзяленне ў вёсцы Асташкавічы і сваю дзейнасць разгарнула ў 4 сельскіх Саветах – а гэта 18 вёсак з насельніцтвам 12800 чалавек. На чале гаспадаркі стаяў Гершун Шульман. Давыдаўскае крэдытнае таварыства карысталася вялікім аўтарытэтам у насельніцтва .
         Добрую славу мела і малочнае таварыства, якому здавалі малако не толькі жыхары Давыдаўкі, але і суседніх вёсак. У 1929 годзе таварыства пабудавала сыраварня, у якой пачалі рабіць галандскі сыр. Развіццё кааператыўных арганізацый цалкам знішчыла прыватную гандаль.
         З 1922 па 1936 год у Давыдаўцы працаваў нацыянальны габрэйскі сельскі Савет. Савет выступаў ініцыятарам усіх грамадскіх спраў. Пры яго актыўнай дапамозе разгарнулі дзейнасць яўрэйская сельскагаспадарчая арцель імя Мяснікова, малочная кааперацыя, машыннае таварыства, пабудавана будынак для двухкомплектной школы, пажарная дружына с двума машынамі. Сельскі Савет накіроўваў дзейнасць грамадскіх арганізацый. Ячэйка Чырвонага Крыжа арганізоўвала праслухоўванне дакладаў па санітарна-асветніцкай тэмах. Працаваў камітэт узаемадапамогі, які аб'ядноўваў 81 двор. Камітэт меў грошы, зерне. Ён дапамагаў беднага насельніцтва, вызначаў грашовую дапамогу на вопратку вучням.
         Да рэвалюцыі ў Давыдаўцы  працавалі 5 хедеров, у якіх навучалася па 10-20 чалавек. Некаторыя вучні наведвалі Яўтушкавіцкую царкоўна-прыходскую школу. З 1922 па 1936 год у Давыдаўцы  працавала двухкомплектная габрэйская школа. У 1928 годзе ў школе навучаўся 91 вучань, у тым ліку 55 дзяўчынак і 36 хлопчыкаў. Школа мела ўласнае будынак. Не якія ўмеюць пісаць сярод габрэйскага насельніцтва налічвалася толькі 2 % .
         Давыдаўка славілася шырокім размахам культурна-асветніцкай працы. У былой сінагозе працавала хата-чытальня, у якой было шмат кніг, паступалі газеты і часопісы «Праўда», «Кастрычнік», «Юнгерарбетэр», «Чырвоная змена», «Беларуская вёска»,«Беларускі батрак», «Кааператыўная жыццё» і інш. У хаце-читальне ставіліся спектаклі, дэманстраваліся кінафільмы, праходзілі пасяджэння грамадскіх арганізацый і сходы грамадзян. Памяншалася ўплыў прадстаўнікоў рэлігійнага культу. Моладзь адыходзіла ад царквы. Прыкметна набіраў сілу новы побыт. Уначы гарэлі ліхтары. Каля дамоў высаджвалі дрэвы, разбівалі кветнікі. Пачалі будаваць бетонныя студні. Два разы ў месяц жыхары мыліся ў лазнях. За свой кошт утрымлівалі фельчара, якому плацілі 30 рублёў у месяц. Фельчар рабіў санітарны абыход ў слабадзе і аказваў дапамогу жыхарам суседніх вёсак.
З 20 жніўня 1935 года вёска Давыдаўка цэнтр Давыдаўскага сельсавета, Азарычскага з 25 ліпеня 1931 г., Парыцкага з 12 лютага 1935 года Даманавічскага раёнаў, Мазырскага (з 26 ліпеня 1930 года і з 21 чэрвеня 1935 года па 20 лютага 1938 года) акругі.

         

Комментариев нет:

Отправить комментарий